ಆತ್ಮೀಯ ವಾಸುಗೆ ಒಂದು ನುಡಿ ನಮನ

 

ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕರು ಬೇರೆಯವರು ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟ ದಾರಿಯಲ್ಲೇ ನಡೆಯುತ್ತೇವೆ. ಸಮಾಜ ನಮ್ಮಿಂದ ಏನನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆಯೋ ಅದನ್ನೇ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಒಂದು ಸುಖದ ಬದುಕಿನ ಭಾಗವಾಗಿರುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ, ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಕೆಲವರು ಬೇರೆಯವರಿಗಾಗಿ ಹೊಸ ದಾರಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ, ಅದರಲ್ಲೇ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಪಿ.—ನಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯ ವಾಸು ಪಿ., ಅಥವಾ “ಮಣ್ಣು ವಾಸು”—ಅಂತಹ ಒಬ್ಬ ಅಪರೂಪದ ಮನುಷ್ಯ. ನಾವು ಅವರನ್ನು ಬಹಳ ಬೇಗ ಕಳೆದುಕೊಂಡೆವು, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13, 2025 ರಂದು ನಮ್ಮನ್ನೆಲ್ಲ ಬಿಟ್ಟು ಹೋದರು. ಹೇಳಲಾಗದಂತಹ, ಆಳವಾದ ನೋವನ್ನು ಹಿಂದೆ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ವಾಸು ಬಗ್ಗೆ ನಾನು ಏನನ್ನು ಹೇಳಲಿ? ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ, ಅವರ ಜೊತೆಗಿನ ಒಡನಾಟವೇ ಒಂದು ಪರಮ ಸುಖವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಕಥೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು, ತಮ್ಮ ತಮಾಷೆಗಳಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ನಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೀರು ಒರೆಸುತ್ತಿದ್ದರು, ತಿಂಡಿ ತರುತ್ತಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ದುಃಖಗಳನ್ನು ಆಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನನ್ನ ಅಣ್ಣನಾಗಿದ್ದರು. ನನಗೆ ಏನೇ ಸಂಕಟ ಬಂದರೂ ಅವರ ಬಳಿ ಹೋಗಬಹುದಿತ್ತು. ಇದು ಸತ್ಯ. ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ನಾನು ಭಯವಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನ ಮಾತನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಇದ್ದರೆ, ಅದು ವಾಸು ಮಾತ್ರ ಎಂದು ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಆಳವಾಗಿ ತಿಳಿದಿತ್ತು.

ಒಮ್ಮೆ ನನಗೆ ಏಳು ವರ್ಷವಿದ್ದಾಗ, ನಾನು ಬಿದ್ದು ಮೊಣಕಾಲಿಗೆ ಗಾಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ರಕ್ತ ಸುರಿಯುತ್ತಾ ಅಳುತ್ತಿದ್ದೆ. ಆಗ ಅವರು ತಮಾಷೆಯ ಹಾಡು ಹಾಡುತ್ತಾ, ಕುಣಿದು ತೋರಿಸಿ ನನ್ನನ್ನು ಅಷ್ಟೊಂದು ನಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು, ನನಗೆ ನೋವನ್ನೇ ಮರೆತುಹೋಯಿತು. ಅದುವೇ ವಾಸು—ಅವರು ಜನರ ಬಳಿ ಅವರವರ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇಳಿದು ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕಪಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಬರೀ ಸಹಜವಾದ ದಯೆಯಿತ್ತು. ಮಾತುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಶೈಲಿ ಇತ್ತು. ಜೀವನ, ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ಬಗ್ಗೆ ನಾನು ಆಗಾಗ ಅವರಿಗೆ ಮನಬಿಚ್ಚಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದೆ.

ನಾನು ಬೆಳೆಯೋವಾಗ, ಅವ್ರು ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಸ್ಪೂರ್ತಿ. ಈ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆಯವ್ರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣದ ವಿಷಯಗಳನ್ನ ಅವರು ನೋಡೋರು. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಬಿದ್ದೋರ ಕಷ್ಟ, ನೋವು ಅವ್ರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿತ್ತು—ಯಾರಲ್ಲೂ ಕಾಣದ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆ ಮನಸ್ಸು (ಸಹಜ ಕರುಣೆ) ಅವ್ರಲ್ಲಿತ್ತು. ಅವ್ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸೈಲೆಂಟ್ ಧೈರ್ಯ ಇತ್ತು, ಅದು ನಂಗೆ ಗೊತ್ತಿರೋ ಯಾವ್ರಲ್ಲೂ ಇರ್ಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಬೇರೆಯವ್ರ ಮಾತಿಗೆ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ, ತಮ್ಮದೇ ದಾರೀಲಿ, ತಮ್ಮ ಪಾಡಿಗೆ ತಾವು ನಡೆದ್ರು.

ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ಗಣಿತ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಎರಡನೆಯ ಮಗನಾಗಿದ್ದ ವಾಸು, ಸುಖವಾದ ಡೆಸ್ಕ್ ಜಾಬ್ ಬಿಟ್ಟು, ಕಷ್ಟದ, ಸೇವೆಯ ಜೀವನವನ್ನು ಹೇಗೆ ತಾನೇ ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳೋಕೆ ಸಾಧ್ಯ? ವಾಸುವಿಗೆ ತನ್ನ ಜೀವನದ ಧ್ಯೇಯ ಹಾಗೂ ಸತ್ಯ ಮೊದಲೇ ತಿಳಿದಿತ್ತು - ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸುಖ ಇತತರ ಒಳಿತಿನಿಂದ ಬರುವುದೆಂದು. ಇದು ಅವನ ಜೀವನದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು.

ಅವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು FEDINA ಜೊತೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳ ಜೊತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು—ಮನೆಗೆಲಸದವರು, ಪೌರಕಾರ್ಮಿಕರು, ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಮಿಕರು, ಕಟ್ಟಡ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮತ್ತು ರೈತರು. FEDINA ICRA (Institute for Cultural Research and Action) ಜೊತೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದಾಗ, ರೈತರ ಮೇಲಿನ ಅವರ ಆಸಕ್ತಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ತೀವ್ರವಾಯಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸೆನೆಗಲ್‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ, ಸಹಾರಾ ಮರಳುಗಾಡಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದು, ಹಳ್ಳಿಗರು ಮತ್ತು ರೈತರು ನೀರು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಅವಲಂಬಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ—ಮತ್ತು ಅವರ ಬದುಕು ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೇಗೆ ಏರುಪೇರಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು.

ಬಹುಶಃ, ಈ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ, ವಾಸುವಿಗೆ ಮಣ್ಣು ಎನ್ನುವ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಆಸಕ್ತಿ ಹುಟ್ಟಿತು. ಮುಂದಿನ ಎರಡು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ಸಂಚರಿಸಿದರು. ಒಮ್ಮೆ, ನಾನು ತಮಾಷೆ ಮಾಡಿದೆ, "ವಾಸು, ನೀನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡದ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯಾದರೂ ಇದೆಯೇ?" - ವಾಸು ನಕ್ಕರು, "ಬಹುಶಃ ಇಲ್ಲ, ಕಂದ" ಎಂದರು. ಇದು ಅವನ ಸ್ವಯಂ ನಿರ್ದೇಶಿತ ದಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳು ಅವನ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ಯಾವ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬೆಂಬಲವಿರಲಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿದೆ ವಾಸುವಿನ ಆ ಧೈರ್ಯದ ಸಾರ.

ಅವರು ಹಿಡಿದ ದಾರಿ ಸುಲಭದ ದಾರಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕೆಲವೇ ಜನ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅದನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿ, ಮತ್ತು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವುದು, ಹಳ್ಳಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ - ಹಣಕಾಸಿನ ಬೆಂಬಲವಿಲ್ಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಟೆಂಪೋ, ಬಸ್ಸು, ಬಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಹಗಲು ಇಲ್ಲದಂತೆ ಹೋಗುವುದು, ಪಾಠ ಮಾಡುವುದು, ಮೈಲಿಗಳು ನಡೆಯುವುದು, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯದವರು ಮಾಡಲಾಗದ ಕೆಲಸ. ದೈವ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯ.

ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ವೇಗವಾಗಿ ಮುನ್ನುಗ್ಗುತ್ತಿದ್ದ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ವಾಸು ಬಹುಶಃ ಮುರಿದಿದ್ದ ಒಂದು ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್ ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ನೋಕಿಯಾ ಜೊತೆ ರಾತ್ರಿ ಇಡೀ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು, ಚಾರ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿ ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಪವರ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ಪ್ರೆಸೆಂಟೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ನನ್ನ ತಂಗಿ ಚಿತ್ರಾ, ಅವರ ಅಣ್ಣನ ಮಗ ಭಾರ್ಗವ ಮತ್ತು ನಮಗೆ ಈ ಪ್ರೆಸೆಂಟೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸುಮಾರು 50ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಲೈಡ್‌ಗಳಿರುತ್ತಿದ್ದವು. ಬ್ಲಾಗಿಂಗ್ ಕೂಡ ಕಲಿತರು - ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಂದೊಂದು ಕೀಲಿಗಳನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಒತ್ತುತ್ತಾ, ಏಕ ಮನಸ್ಸಿನ ಗಮನದಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌ನ ಕ್ರಾಂತಿ ಶುರುವಾದಾಗ, ಮಣ್ಣಿನ ಬಗ್ಗೆ ದಿನನಿತ್ಯ ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ - ಅಲ್ಲಿಂದ ಇತರೆ ಕೃಷಿಕರ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸಾವಯವ ಭೂಮಿಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ - ನಾಯಕರಾದರು. ಅವರ ಜೋಳಿಗೆ ಚೀಲದಲ್ಲಿ, ಮಣ್ಣಿನ ರಕಮುಗಳನ್ನು (ಮಾದರಿಗಳನ್ನು) ಪತ್ರಿಕೆ ಪೇಪರ್‌ಗಳ ಪೊಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ತರುತ್ತಿದ್ದರು. "ಮಣ್ಣು" ಎಂದರೆ ಸಾಕು, ಒಂದು ಲೆಕ್ಚರ್ ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಆಗಾಗ್ಗೆ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ವಾಸುವಿನ ಆರೋಗ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತೆ ಇತ್ತು. 55 ದಾಟಿದ ನಂತರ, "ಮೆಡಿಕಲ್ ಚೆಕ್ ಅಪ್ ಮಾಡಿಸಿಕೊ, ವಾಸು" ಎಂದೆ. "ನಾನು ನನ್ನ ಹಾಡುಗಳನ್ನು, ಚಾರ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು, ಕೆಲಸವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ, - ಇದಕ್ಕಲ್ಲಾ ಬೆಲೆ ಇದೆಯೇ?" ಎಂದು ಕೇಳಿದರು. "ಇದೆ" ಎಂದೆ. "ರೈತರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು ಮುಖ್ಯವೇ?", "ಮುಖ್ಯ" ಎಂದೆ. "ಹಾಗಾದರೆ, ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಒಬ್ಬ ರೈತ ಇರುವವರೆಗೂ, ನಾನು ಮುಂದುವರಿಯಬೇಕು" ಎಂದು ಮಾತು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ರೈತರು ಬದುಕಿರುವವರೆಗೂ, ಅವರಿಗೆ ಕೆಲಸವಿತ್ತು.

ಅವ್ರು ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಬುದ್ಧಿ, ತಾಯಿ, ಗುರು ಅಂತ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಮಾತಾಡ್ತಿದ್ರು—ಯಾವಾಗಲೂ ಏನಾದ್ರೂ ಕಲೀಬೇಕು ಅಂತ ಇರ್ತಿದ್ರು. ಪ್ರತಿ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬ ಅಥವಾ ಯಾವುದಾದರೂ ಸ್ಪೆಷಲ್ ದಿನ ಇದ್ರೆ, ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 5 ಗಂಟೆಗೆ ನಂಗೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತೆ ಹೊಗಳಿಕೆಯ ಮೆಸೇಜ್ ಕಳಿಸ್ತಿದ್ರು.

ವಾಸು ಅವ್ರಿಗೆ ಒಂದು ಸಹಜ ಹಾಸ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇತ್ತು, ಬದುಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬ ಖುಷಿ ಇತ್ತು. ಅವ್ರ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಇರೋ ಎಲ್ಲರೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ, ಖುಷಿಯಾಗಿ ಇರಬೇಕು ಅಂತ ಅವ್ರ ಆಸೆ. ನಮ್ ತಂದೆ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಹೋಗಿ ಅವರ ಜೊತೆ ಟೈಮ್ ಕಳೀತಾ ಇದ್ರು—ಹಾಡು ಹೇಳ್ತಾ, ನಗಿಸ್ತಾ, ಸುಮ್ನೆ ಖುಷಿಯಾಗಿ ಇರೋ ಮೂಲಕ ಸಾಂತ್ವನ ಕೊಡ್ತಿದ್ರು.

ಹಾಸ್ಯವೇ ಅವ್ರ ಜೀವಶಕ್ತಿ. ಎಷ್ಟೇ ಕಷ್ಟ ಬಂದರೂ, ನಗ್ತಾ, ಲೈಟ್ ಆಗಿ ಅದನ್ನೆಲ್ಲ ಎದುರಿಸ್ತಿದ್ರು.

ಅವರ ಮಗ ನಂದನ್ ಅಂದ್ರೆ ಅವ್ರಿಗೆ ತುಂಬಾ ಹೆಮ್ಮೆ, ಅವರೇ ಅವ್ರ ಜೀವಶಕ್ತಿ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗ ಮಾಡಿದ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಅನ್ನ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಎಲ್ಲರ ಜೊತೆ ಖುಷಿಯಿಂದ ಹಂಚಿಕೊಳ್ತಿದ್ರು.

ಆದ್ರೆ ವಾಸು ತಮ್ಮ ಈ ಜರ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರೇ ಇರ್ಲಿಲ್ಲ. "ಮಣ್ಣು ವಾಸು" ಹಿಂದೆ ತುಂಬ ಪ್ರೀತಿ ಇತ್ತು—ಅವರ ಅಪ್ಪ-ಅಮ್ಮ, ಶ್ರೀಮತಿ ಜಿ.ಪಿ. ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೊ. ಜಿ. ಪದ್ಮನಾಭಯ್ಯ, ಅವ್ರು ಯಾವಾಗಲೂ ಅವ್ರ ಹೆಗಲಿಗೆ ಕೈ ಹಾಕಿ ನಿಂತಿದ್ರು; ಯಾವಾಗ್ಲೂ ನೆರಳಾಗಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ಅಣ್ಣ; ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಸ್ನೇಹಿತೆ ಆಗಿದ್ದ ಅತ್ತಿಗೆ; ಮತ್ತೆ ವಾಸು ತಮಾಷೆ ಮಾಡ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ, ಅವ್ರ “ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ತಾಯಂದಿರು” ಆಗಿದ್ದರೂ, ಅವ್ರ ಹಾಸ್ಯಕ್ಕೆ ಜೋರಾಗಿ ನಗ್ತಿದ್ದ ಇಬ್ಬರು ತಂಗಿಯರು ಇದ್ರು.

ಮತ್ತೆ ಸಹಜವಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ—ಅವ್ರನ್ನ ತುಂಬ ಸಪೋರ್ಟ್ ಮಾಡೋ ಟೀಮ್ ನಾವಾಗಿದ್ವಿ.

ನೀವು ರಾಜ, ಸೈನಿಕ, ಮತ್ತೆ ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ನೀವೇ ಮಾದರಿ, ವಾಸು. ನೀವು ನಮಗೆ ಸಮೃದ್ಧಿ ತಂದ್ರಿ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿರೋ ಮಾನವೀಯತೆಯನ್ನ ನೆನಪು ಮಾಡಿದ್ರಿ.

ಕೇವಲ ನೀವ್ ನೀವಾಗಿರೋ ಮೂಲಕವೇ ಜನರನ್ನ ಉತ್ತಮ ಮಾಡಿದ್ರಿ, ಧನ್ಯವಾದಗಳು.